|
Al tercer d?a de lluvia hab?an matado tantos cangrejos dentro de la casa, que Pelayo tuvo que atravesar su patio anegado para tirarlos en el mar, pues el ni?o reci?n nacido hab?a pasado la noche con calenturas y se pensaba que era a causa de la pestilencia. El mundo estaba triste desde el martes. El cielo y el mar eran una misma cosa de ceniza, y las arenas de la playa, que en marzo fulguraban como polvo de lumbre, se hab?an convertido en un caldo de lodo y mariscos podridos. La luz era tan mansa al mediod?a, que cuando Pelayo regresaba a la casa despu?s de haber tirado los cangrejos, le cost? trabajo ver qu? era lo que se mov?a y se quejaba en el fondo del patio. Tuvo que acercarse mucho para descubrir que era un hombre viejo, que estaba tumbado boca abajo en el lodazal, y a pesar de sus grandes esfuerzos no pod?a levantarse, porque se lo imped?an sus enormes alas.
Asustado por aquella pesadilla, Pelayo corri? en busca de Elisenda, su mujer, que estaba poni?ndole compresas al ni?o enfermo, y la llev? hasta el fondo del patio. Ambos observaron el cuerpo ca?do con un callado estupor. Estaba vestido como un trapero. Le quedaban apenas unas hilachas descoloridas en el cr?neo pelado y muy pocos dientes en la boca, y su lastimosa condici?n de bisabuelo ensopado lo hab?a desprovisto de toda grandeza. Sus alas de gallinazo grande, sucias y medio desplumadas, estaban encalladas para siempre en el lodazal. Tanto lo observaron, y con tanta atenci?n, que Pelayo y Elisenda se sobrepusieron muy pronto del asombro y acabaron por encontrarlo familiar. Entonces se atrevieron a hablarle, y ?l les contest? en un dialecto incomprensible pero con una buena voz de navegante. Fue as? como pasaron por alto el inconveniente de las alas, y concluyeron con muy buen juicio que era un n?ufrago solitario de alguna nave extranjera abatida por el temporal. Sin embargo, llamaron para que lo viera a una vecina que sab?a todas las cosas de la vida y la muerte, y a ella le bast? con una mirada para sacarlos del error.
? Es un ?ngel ?les dijo?. Seguro que ven?a por el ni?o, pero el pobre est? tan viejo que lo ha tumbado la lluvia.
Al d?a siguiente todo el mundo sab?a que en casa de Pelayo ten?an cautivo un ?ngel de carne y hueso. Contra el criterio de la vecina sabia, para quien los ?ngeles de estos tiempos eran sobrevivientes fugitivos de una conspiraci?n celestial, no hab?an tenido coraz?n para matarlo a palos. Pelayo estuvo vigil?ndolo toda la tarde desde la cocina, armado con un garrote de alguacil, y antes de acostarse lo sac? a rastras del lodazal y lo encerr? con las gallinas en el gallinero alumbrado. A media noche, cuando termin? la lluvia, Pelayo y Elisenda segu?an matando cangrejos. Poco despu?s el ni?o despert? sin fiebre y con deseos de comer. Entonces se sintieron magn?nimos y decidieron poner al ?ngel en una balsa con agua dulce y provisiones para tres d?as, y abandonarlo a su suerte en altamar. Pero cuando salieron al patio con las primeras luces, encontraron a todo el vecindario frente al gallinero, retozando con el ?ngel sin la menor devoci?n y ech?ndole cosas de comer por los huecos de las alambradas, como si no fuera una criatura sobrenatural sino un animal de circo.
[?]
El ?ngel era el ?nico que no participaba de su propio acontecimiento. El tiempo se le iba buscando acomodo en su nido prestado, aturdido por el calor de infierno de las l?mparas de aceite y las velas de sacrificio que le arrimaban a las alambradas. Al principio trataron de que comiera cristales de alcanfor, que, de acuerdo con la sabidur?a de la vecina sabia, era el alimento espec?fico de los ?ngeles. Pero ?l los despreciaba, como despreci? sin probarlos los almuerzos papales que le llevaban los penitentes, y nunca se supo si fue por ?ngel o por viejo que termin? comiendo nada m?s que papillas de berenjena. Su ?nica virtud sobrenatural parec?a ser la paciencia. Sobre todo en los primeros tiempos, cuando le picoteaban las gallinas en busca de los par?sitos estelares que proliferaban en sus alas, y los baldados le arrancaban plumas para tocarse con ellas sus defectos, y hasta los m?s piadosos le tiraban piedras tratando de que se levantara para verlo de cuerpo entero. La ?nica vez que consiguieron alterarlo fue cuando le abrasaron el costado con un hierro de marcar novillos, porque llevaba tantas horas de estar inm?vil que lo creyeron muerto. Despert? sobresaltado, despotricando en lengua herm?tica y con los ojos en l?grimas, y dio un par de aletazos que provocaron un remolino de esti?rcol de gallinero y polvo lunar, y un ventarr?n de p?nico que no parec?a de este mundo. Aunque muchos creyeron que su reacci?n no hab?a sido de rabia sino de dolor, desde entonces se cuidaron de no molestarlo, porque la mayor?a entendi? que su pasividad no era la de un h?roe en uso de buen retiro sino la de un cataclismo en reposo.
[?]
Los due?os de la casa no tuvieron nada que lamentar. Con el dinero recaudado construyeron una mansi?n de dos plantas, con balcones y jardines, y con sardineles muy altos para que no se metieran los cangrejos del invierno, y con barras de hierro en las ventanas para que no se metieran los ?ngeles. Pelayo estableci? adem?s un criadero de conejos muy cerca del pueblo y renunci? para siempre a su mal empleo de alguacil, y Elisenda se compr? unas zapatillas satinadas de tacones altos y muchos vestidos de seda tornasol, de los que usaban las se?oras m?s codiciadas en los domingos de aquellos tiempos. El gallinero fue lo ?nico que no mereci? atenci?n. Si alguna vez lo lavaron con creolina y quemaron las l?grimas de mirra en su interior, no fue por hacerle honor al ?ngel, sino por conjurar la pestilencia de muladar que ya andaba como un fantasma por todas partes y estaba volviendo vieja la casa nueva. Al principio, cuando el ni?o aprendi? a caminar, se cuidaron de que no estuviera cerca del gallinero. Pero luego se fueron olvidando del temor y acostumbr?ndose a la peste, y antes de que el ni?o mudara los dientes se hab?a metido a jugar dentro del gallinero, cuyas alambradas podridas se ca?an a pedazos. El ?ngel no fue menos displicente con ?l que con el resto de los mortales, pero soportaba las infamias m?s ingeniosas con una mansedumbre de perro sin ilusiones. Ambos contrajeron la varicela al mismo tiempo. El m?dico que atendi? al ni?o no resisti? la tentaci?n de auscultar al ?ngel, y encontr? tantos soplos en el coraz?n y tantos ruidos en los ri?ones, que no le pareci? posible que estuviera vivo. Lo que m?s le asombr?, sin embargo, fue la l?gica de sus alas. Resultaban tan naturales en aquel organismo completamente humano, que no pod?a entender por qu? no las ten?an tambi?n los otros hombres.
Cuando el ni?o fue a la escuela, hac?a mucho tiempo que el sol y la lluvia hab?an desbaratado el gallinero. El ?ngel andaba arrastr?ndose por ac? y por all? como un moribundo sin due?o. Lo sacaban a escobazos de un dormitorio y un momento despu?s lo encontraban en la cocina. Parec?a estar en tantos lugares al mismo tiempo, que llegaron a pensar que se desdoblaba, que se repet?a a s? mismo por toda la casa, y la exasperada Elisenda gritaba fuera de quicio que era una desgracia vivir en aquel infierno lleno de ?ngeles. Apenas si pod?a comer, sus ojos de anticuario se le hab?an vuelto tan turbios que andaba tropezando con los horcones, y ya no le quedaban sino las c?nulas peladas de las ?ltimas plumas. Pelayo le ech? encima una manta y le hizo la caridad de dejarlo dormir en el cobertizo, y s?lo entonces advirtieron que pasaba la noche con calenturas delirantes en trabalenguas de noruego viejo. Fue esa una de las pocas veces en que se alarmaron, porque pensaban que se iba a morir, y ni siquiera la vecina sabia hab?a podido decirles qu? se hac?a con los ?ngeles muertos.
Sin embargo, no s?lo sobrevivi? a su peor invierno, sino que pareci? mejor con los primeros soles. Se qued? inm?vil muchos d?as en el rinc?n m?s apartado del patio, donde nadie lo viera, y a principios de diciembre empezaron a nacerle en las alas unas plumas grandes y duras, plumas de pajarraco viejo, que m?s bien parec?an un nuevo percance de la decrepitud. Pero ?l deb?a conocer la raz?n de estos cambios, porque se cuidaba muy bien de que nadie los notara, y de que nadie oyera las canciones de navegantes que a veces cantaba bajo las estrellas. Una ma?ana, Elisenda estaba cortando rebanadas de cebolla para el almuerzo, cuando un viento que parec?a de alta mar se meti? en la cocina. Entonces se asom? por la ventana, y sorprendi? al ?ngel en las primeras tentativas del vuelo. Eran tan torpes, que abri? con las u?as un surco de arado en las hortalizas y estuvo a punto de desbaratar el cobertizo con aquellos aletazos indignos que resbalaban en la luz y no encontraban asidero en el aire. Pero logr? ganar altura. Elisenda exhal? un suspiro de descanso, por ella y por ?l, cuando lo vio pasar por encima de las ?ltimas casas, sustent?ndose de cualquier modo con un azaroso aleteo de buitre senil. Sigui? vi?ndolo hasta cuando acab? de cortar la cebolla, y sigui? vi?ndolo hasta cuando ya no era posible que lo pudiera ver, porque entonces ya no era un estorbo en su vida, sino un punto imaginario en el horizonte del mar.
|
Την τρίτη μέρα της βροχής είχαν σκοτώσει τόσα καβούρια μες το σπίτι, που ο Πελάγιο έπρεπε να διασχίσει την πλημμυρισμένη μεσαυλή του για να τα πετάξει στην θάλασσα, γιατί το νεογέννητο αγόρι είχε περάσει όλη την νύχτα με δέκατα κι σκεφτόταν πως έφταιγε η δυσοσμία. Απ' την Τρίτη όλα ήταν θλιβερά. Ουρανός και θάλασσα είχαν γίνει το ίδιο πράγμα με την στάχτη κι η άμμος της παραλίας, που τον Μάρτη έλαμπε σαν φωτεινή σκόνη, είχε μεταβληθεί σε σούπα από λάσπη και σαπισμένα θαλασσινά. Το μεσημέρι το φως ήταν τόσο αδύνατο που όταν ο Πελάγιο γύριζε στο σπίτι, αφού είχε πετάξει τα καβούρια, με δυσκολία διέκρινε τι ήταν αυτό που κουνιότανε και βόγκαγε στο βάθος της μεσαυλής. Χρειάστηκε να πλησιάσει πολύ κοντά για ν' ανακαλύψει πως ήταν ένας γέρος, πεσμένος μπρούμυτα μέσα στη λάσπη και παρόλες τις μεγάλες του προσπάθειες δεν μπορούσε να σηκωθεί γιατί τον εμπόδιζαν οι τεράστιες φτερούγες του.
Τρομαγμένος απ' αυτόν τον εφιάλτη, ο Πελάγιο έτρεξε να βρει την Ελισένδα, την γυναίκα του, που έβαζε κομπρέσες στο άρρωστο μωρό, και την πήγε στο βάθος της μεσαυλής. Περιεργάστηκαν κι οι δύο το πεσμένο κορμί με βουβή κατάπληξη. Ήταν ντυμένος σαν ζητιάνος. Μόλις που του έμεναν λίγες ξασπρισμένες τρίχες στο γυμνό κρανίο του και πολύ λίγα δόντια στο στόμα και αυτή η θλιβερή του εμφάνιση, σαν καταμουσκεμένος παπούλης, του ειχε αφαιρέσει όλο το μεγαλείο. Οι φτερούγες του, σαν μεγάλου όρνιου, βρώμικες και μισομαδημένες, είχαν βουλιάξει για πάντα μέσα στην λάσπη. Τόσο πολύ τον περιεργάστηκαν και με τέτοια προσοχή που πολύ γρήγορα ο Πελάγιο και η Ελισένδα συνήλθαν απ' την έκπληξή τους και στο τέλος τους φάνηκε σαν γνωστός. Έτσι, τόλμησαν να του μιλήσουν κι εκείνος τους αποκρίθηκε σε μια άγνωστη γλώσσα, όμως με την ωραία φωνή των ναυτικών. Έτσι έγινε και ξεπέρασαν το πρόβλημα των φτερών και συμπέραναν, κρίνοντας με προσοχή, πως ήταν κάποιος μοναχικός ναυαγός κάποιου ξένου καραβιού που είχε βουλιάξει με την καταιγίδα. Ωστόσο, φώναξαν να το δει και μια γειτόνισσα, που γνώριζε τα πάντα για την ζωή και το θάνατο, κι εκείνης της έφτασε μια ματιά για να τους βγάλει απ' την πλάνη τους.
- Είναι ένας άγγελος - τους είπε - σίγουρα ερχότανε για το μωρό, αλλά ο καημένος είναι τόσο γέρος που η βροχή τον έριξε κάτω.
Την επόμενη μέρα όλος ο κόσμος ήξερε πως στο σπίτι του Πελάγιο κρατούσανε έναν άγγελο με σάρκα και οστά. Αντίθετα με την κρίση της σοφής γειτόνισσας, που πίστευε πως οι άγγελοι στους καιρούς μας ήταν οι επιζήσαντες φυγάδες κάποιας ουράνιας συνομωσίας, δεν άντεξε η καρδιά τους να τον σκοτώσουν στο ξύλο. Ο Πελάγιο τον πρόσεχε όλο το απόγευμα απ' την κουζίνα, οπλισμένος με το ραβδί που είχε σαν σερίφης, και πριν ξαπλώσει τον έβγαλε τραβώντας τον απ' τις λάσπες και τον έκλεισε μαζί με τις κότες στο συρματόφραχτο κοτέτσι.Τα μεσάνυχτα, όταν σταμάτησε η βροχή, ο Πελάγιο κι η Ελισένδα ακόμα σκότωναν καβούρια. Λίγο αργότερα ξύπνησε το μωρό χωρίς πυρετό και πεινούσε. Αισθάνθηκαν τότε μεγαλόψυχοι κι αποφάσισαν να βάλουν τον άγγελο σε μια σχεδία με πόσιμο νερό και προμήθειες για τρεις μέρες και να τον αφήσουν στην τύχη του στ' ανοιχτά. Αλλά, όταν βγήκαν στην μεσαυλή με το πρώτο φως, βρήκαν όλη την γειτονιά μπροστά στο κοτέτσι να διασκεδάζει με τον άγγελο χωρίς τον παραμικρό σεβασμό και να του πετούν φαγώσιμα μέσα απ' τις τρύπες του σύρματος, λες και δεν ήταν πλάσμα υπερφυσικό παρά ζώο του τσίρκου.
[...]
Ο άγγελος ήταν ο μόνος που δε συμμετείχε στο δικό του θέαμα. Περνούσε τον καιρό του ψάχνοντας για μια πιο αναπαυτική θέση στη δανεική φωλιά, ζαλισμένος απ' τις λάμπες του λαδιού που ζέσταιναν σαν κόλαση κι απ' τα κεριά της λειτουργίας που κόλλαγαν πάνω στα σύρματα. Στην αρχή προσπάθησαν να του δώσουν να φάει ναφθαλίνη, που σύμφωνα με τη σοφία της γειτόνισσας ήταν ειδική τροφή για τους αγγέλους. Αλλά εκείνος την περιφρόνησε όπως περιφρόνησε και τα παπικά γεύματα που του έφερναν οι μετανοούντες και ποτέ δεν έγινε γνωστό αν επειδή ήταν άγγελος ή επειδή ήταν γέρος κατέληξε να τρώει μονάχα χυλό από μελιτζάνες. Η μόνη υπερφυσική του αρετή έμοιαζε να είναι η υπομονή. Ιδιαίτερα τον πρώτο καιρό, όταν τον τσιμπολογούσαν οι κότες ψάχνοντας για τα ουράνια παράσιτα που πλήθαιναν μες τις φτερούγες του κι οι σακάτηδες του ξερίζωναν πούπουλα για να τ' ακουμπήσουν πάνω στα κουσούρια τους κι ακόμα κι οι πιο σπλαχνικοί του πετούσαν πέτρες για να τον κάνουν να σηκωθεί να τον δούνε όρθιο. Η μόνη φορά που κατάφεραν να τον ταράξουν ήταν όταν του έκαψαν το φτερό με ένα σίδερο για το μαρκάρισμα των μοσχαριών, γιατί είχε μείνει τόσες ώρες ακίνητος που τον είχαν για πεθαμένο. Ξύπνησε ξαφνιασμένος, παραμιλώντας στην απόκρυφη γλώσσα του και με τα μάτια γεμάτα δάκρυα χτύπησε τα φτερά του δυο φορές σηκώνοντας ένα σύννεφο από κουτσουλιές και χώμα και προκαλώντας έναν ανεμοστρόβιλο πανικού άλλου είδους. Αν και πολλοί πίστεψαν πως η αντίδρασή του δεν ήταν από θυμό, αλλά μάλλον από πόνο, από τότε πρόσεχαν να μην τον ενοχλούν, γιατί η πλειοψηφία κατάλαβε πως δεν είχε την απάθεια ενός ήρωα σε απομόνωση, αλλά ενός κατακλυσμού σε ανάπαυση.
[...]
Οι ιδιοκτήτες του σπιτιού δεν είχαν λόγο να παραπονεθούν. Με τα λεφτά που οικονόμησαν έφτιαξαν μια έπαυλη με δύο πατώματα, με μπαλκόνια και κήπους και με κεφαλόσκαλα πολύ ψηλά για να μην ανεβαίνουν καβούρια και με σιδεριές στα παράθυρα για να μην μπαίνουν άγγελοι. Επιπλέον, ο Πελάγιο έφτιαξε ένα εκτροφείο για κουνέλια κοντά στο χωριό και παραιτήθηκε από σερίφης οριστικά και η Ελισένδα αγόρασε παπούτσια σατέν με ψηλά τακούνια και πολλά φουστάνια από γυαλιστερό μεταξωτό, από εκείνο που φορούσαν τις Κυριακές εκείνα τα χρόνια οι πιο ελκυστικές κυρίες. Μόνο για το κοτέτσι δεν έκαναν τίποτα. Αν καμιά φορά το έπλεναν με απολυμαντικό κι έκαιγαν κομματάκια σμύρνα, δεν το έκαναν για να τιμήσουν τον άγγελο, παρά για να διώξουν τη βρωμιά της κοπριάς που τριγυρνούσε σαν φάντασμα παντού και πάλιωνε το καινούριο σπίτι. Στην αρχή, όταν το μωρό άρχισε να περπατάει, πρόσεχαν να μην πάει πολύ κοντά στο κοτέτσι. Αλλά ύστερα άρχισαν να ξεχνούν τους φόβους τους και να συνηθίζουν στη μυρωδιά και πριν αλλάξει το παιδί τα δόντια του έπαιζε πια μες το κοτέτσι που τα σκουριασμένα σύρματά του έπεφταν κομμάτια. Ο άγγελος δεν ήταν λιγότερο απωθητικός μαζί του, απ' ό,τι με τους υπόλοιπους θνητούς, αλλά υπέφερε τους πιο δαιμόνιους εξευτελισμούς με την υπομονή του σκύλου δίχως ψευδαισθήσεις. Κι οι δυο άρπαξαν ανεμοβλογιά συγχρόνως. Ο γιατρός που κοίταξε το παιδί δεν άντεξε στον πειρασμό να δει και τον άγγελο, αλλά του βρήκε τόσα φυσήματα στην καρδιά και τόσους θορύβους στα νεφρά, που του φάνηκε απίθανο που ήταν ακόμα ζωντανός. Αυτό όμως που τον ξάφνιασε πιο πολύ ήταν η λογική των φτερών του. Έδεναν τόσο φυσικά μ' αυτόν τον τελείως ανθρώπινο οργανισμό που δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί δεν είχαν κι οι υπόλοιποι άνθρωποι.
Όταν το παιδί πήγε σχολείο, είχε περάσει πια πολύς καιρός από τότε που ο ήλιος κι η βροχή είχαν βγάλει το κοτέτσι. Ο άγγελος σερνόταν από δω κι από κει σαν αδέσποτος ετοιμοθάνατος. Τον έβγαζαν με τη σκούπα από ένα δωμάτιο κι ένα λεπτό αργότερα τον έβρισκαν στην κουζίνα. Έμοιαζε να βρίσκεται ταυτόχρονα παντού κι έφτασαν να σκέφτονται πως πολλαπλασιαζόταν, πως επαναλαμβανόταν από μόνος του, σ' ολόκληρο το σπίτι κι η εξοργισμένη Ελισένδα φώναζε σαν τρελή πως είναι τρομερό να ζει κανείς σ' αυτήν την κόλαση γεμάτη αγγέλους. Μόλις που μπορούσε να φάει και τα πανάρχαια μάτια του είχαν θολώσει τόσο, που σκόνταφτε στις κολόνες, και δεν του έμεναν πια παρά τα μαδημένα καλάμια στα τελευταία φτερά του. Ο Πελάγιο του είχε ρίξει πάνω του μια κουβέρτα και του είχε κάνει την χάρη να τον αφήσει να κοιμάται στο υπόστεγο και μόνο τότε πρόσεξαν πως περνούσε τις νύχτες παραμιλώντας απ' τον πυρετό, λέγοντας γλωσσοδέτες στα αρχαία νορβηγικά. Κι ήταν μια απ' τις λίγες φορές που αναστατώθηκαν γιατί σκέφτηκαν πως επρόκειτο να πεθάνει κι ούτε κι η σοφή η γειτόνισσα μπορούσε να τους πει τι κάνουν τους πεθαμένους αγγέλους.
Όμως, όχι μόνο επέζησε το χειρότερο χειμώνα της ζωής του, αλλά και φάνηκε να καλυτερεύει με τις πρώτες ζέστες. Έμενε ακίνητος για αρκετές μέρες στην πιο απόμακρη γωνιά της αυλής, εκεί που δεν μπορούσε κανείς να τον δει και στις αρχές του Δεκέμβρη άρχισαν να φυτρώνουν στις φτερούγες του κάτι μεγάλα και σκληρά φτερά, φτερά γέρικου πουλιού, που έμοιαζαν περισσότερο μ' άλλο ένα βάσανο των γηρατειών. Εκείνος όμως, θα πρέπει να γνώριζε την αιτία αυτών των αλλαγών, γιατί πρόσεχε πολύ να τις κρύβει και κανείς να μην ακούσει τα τραγούδια των ναυτικών που καμιά φορά τραγούδαγε κάτω από τα αστέρια. Ένα πρωί η Ελισένδα καθάριζε κρεμμύδια για το μεσημέρι, όταν ένας άνεμος που έμοιαζε να έρχεται από τ' ανοιχτά όρμησε στην κουζίνα. Τότε, έσκυψε απ' το παράθυρο κι έπιασε τον άγγελο στις πρώτες προσπάθειές του να πετάξει. Ήταν τόσο αδέξιες που άνοιξε με τα νύχια του ένα αυλάκι στο λαχανόκηπο και κόντεψε να γκρεμίσει το υπόστεγο με τα αδύναμα χτυπήματα των φτερών του που γλιστρούσαν στο φως και δεν έβρισκαν πού να κρατηθούν στον αέρα. Αλλά κατάφερε να πάρει ύψος. Η Ελισένδα άφησε έναν αναστεναγμό ανακούφισης για κείνη και γι' αυτόν, όταν είδε να περνά πάνω απ' τα τελευταία σπίτια προσπαθώντας να κρατηθεί στον αέρα με οποιονδήποτε τρόπο με το ριψοκίνδυνο πέταγμα γέρικου όρνιου. Συνέχισε να τον βλέπει μέχρι που δεν μπορούσε πια, γιατί δεν ήταν πια εμπόδιο στη ζωή της, αλλά ένα φανταστικό σημείο στον ορίζοντα πάνω στη θάλασσα.
|
